Zorgorganisatie Dichterbij heeft een grote verduurzamingsopgave met hun vastgoedportefeuille van zo’n 963 woon- en dagbestedingslocaties, waarvan ongeveer 40% eigendom. Het plannen van de maatregelen moet slim gebeuren. Hoe pakken ze dit aan?
Adviseur duurzaamheid Shannon Dekker-Driessen vertelt hoe Dichterbij de woon- en dagbestedingslocaties in clusters in de CO2-reductietool heeft gezet. En hoe ze daarbij energieanalyses inzetten voor haalbaarheidsonderzoek en prioritering van energiebesparende maatregelen. Maar ze deelt ook waarom ze niet alleen groot inzetten op zonnepanelen, maar ook op bewustwording en gedrag. Laat je inspireren en leer van hun ervaringen met de CO2-routekaart.
400 eigendomspanden en 600 huurlocaties
Dichterbij biedt zorg en behandeling aan mensen met een verstandelijke beperking en ondersteunt hen en de mensen om hen heen. Met ongeveer 2.800 fte aan medewerkers begeleiden ze 3.700 cliënten in het zuidoosten van Nederland. Dit doen ze zowel op woon- en werklocaties, als thuis en op school.
Het vastgoed bestaat uit 385 locaties waarvan 397 (40%) eigendom en 578 (60%) huur. De portefeuille heeft een totale omvang van 190.000 m2, die volledig in de CO2-routekaart is opgenomen. De organisatie heeft gekozen om het vastgoed te clusteren in de CO2-reductietool.
Aanleiding: scenario’s schetsen, EED en GDDZ 3.0
Shannon Dekker-Driessen werkt 3,5 jaar bij Dichterbij. Ze heeft vanaf het begin duurzaamheid in haar portefeuille gehad, en is daar sinds de energiecrisis uit 2021 volledig mee bezig. In 2020 heeft Dichterbij voor het eerst de EVZ CO2-reductietool gebruikt om duurzaam vastgoed scenario’s te schetsen voor het bestuur. Ook kon de tool worden gebruikt voor de EED-rapportage, in combinatie met de EED-oplegger.
Het tekenen van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 door VGN zorgde voor urgentie bij het bestuur om aan de CO2-reductiedoelstellingen te gaan werken. Shannon gaf de CO2-routekaart een update om duidelijk te krijgen in hoeverre Dichterbij op koers ligt om deze ambities te behalen.
Shannon: “We omarmen de doelstellingen van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 en nemen kijken voor elk nieuwbouwproject of passiefhuis/energieneutraal haalbaar is in de businesscase.”
Aanpak: verzamelen vastgoedinformatie en clustering van gebouwen
Dichterbij heeft 2019 als referentiejaar gekozen voor de verduurzamingsplannen. Dat is het jaar dat ze zijn begonnen met het bijhouden van het energieverbruik. Ook zijn ze toen gestart met de Milieubarometer, de tool waarmee ze hun CO2-footprint opstellen en monitoren. Shannon verzamelde informatie over de vastgoedportefeuille: bouwjaren, energiegegevens en aantallen m2 en strategie (% afstoot).
Maatregelpakketten per gebouwencluster
Om tot een logische clustering van de gebouwen in de CO2-reductietool te komen zijn de bouwnormen per periode als uitgangspunt genomen. Vervolgens zijn de werkelijke energieverbruiken toegevoegd aan elk cluster. Dat was veel werk. Gelukkig kreeg ze hulp van een energieadviseur (AAG).
Op basis van de inzichten uit de energieanalyses werd voor elk cluster de terugverdientijden van de verduurzamingsmaatregelen berekend. Dit is gebruikt als basis om te onderzoeken wat haalbaar is om uit te voeren. Op deze manier zijn er voor elk cluster maatregelpakketten gemaakt die passen bij de gebouwen in dat cluster.
Maatregelen inplannen: energieverbruik per gebouw
Naast de CO2-reductietool heeft Shannon ook drie documenten waarin de energiegegevens van individuele gebouwen per regio te vinden zijn. Zo kan bij maatregelen waar een relatief hoge terugverdientijd is voorspeld de haalbaarheid op gebouwniveau worden beoordeeld.
Alle maatregelen uit de CO2-reductietool zijn ingebed in het MJOP waarbij de uitvoer van verduurzamingsmaatregelen in gebouwen met hoog energieverbruik prioriteit hebben. De CO2-routekaart van Dichterbij laat een afname van de WEii zien van een 144 kWh/m2 in 2024 naar 82 kWh/m2 in 2030 en 41 kWh/m2 in 2050.
Hiervoor is een forse investering nodig tot 2030, wat grotendeels wordt besteed aan zonnepanelen en nieuwbouw, maar ook aan het vervangen van verlichting voor led en van CV-ketels op natuurlijke momenten door hybride warmtepompen.
Routekaart uitvoeren: zonnepanelen en gedrag
Shannon: “We gaan in korte tijd 150 locaties voorzien van zonnepanelen. Dat kost veel geld, maar levert ook veel op! We kiezen bewust voor een grootschalige aanpak om als organisatie een eenduidige visie uit te stralen en om onnodige administratie over bijvoorbeeld garanties te voorkomen.”
En bij alles wat Dichterbij doet wordt gedrag en bewustwording meegenomen. “We hebben met de installateur gekeken hoe we optimaal gebruik kunnen maken van de zonnepanelen. Samen bedachten we om stickers met ‘Zet me aan als de zon schijnt’ op apparaten te plakken.”
Nieuwbouw: financiën en netcongestie
Om dit project en het realiseren van nieuwbouw financieel mogelijk te maken zijn de controllers vanaf het begin af aan betrokken. Er is namelijk 3.000 m2 nieuwbouw per jaar ingepland. Dit is een grote investering. Naast de financiële vraag is ook netcongestie nog een uitdaging, waardoor het onzeker is of de nieuwbouw er echt kan komen. Shannon: “We weten niet of we de aangevraagde grootverbruikaansluitingen toegekend krijgen.”
Toekomst: gehuurd vastgoed
Het updaten van de CO2-reductietool is gekoppeld aan de cyclus van de EED-rapportage en gebeurt dus elke 4 jaar. In de tussentijd werkt Shannon aan het inplannen van verduurzamingsmaatregelen voor de 578 gehuurde panden. Shannon: “Daar gaan we na het grote zonnepanelenproject mee aan de slag. Komend jaar gaan we met onze circa 75 verhuurders het gesprek aan. Dat wordt een hele klus, maar de brieven liggen al klaar!”.
Tips voor collega’s: Energieverbruik monitoren en Energiecampagne
Het op orde krijgen van basisgegevens en kijken naar werkelijke energieverbruik is volgens Shannon superbelangrijk om te werken met de CO2-routekaart.
Daarnaast raadt ze aan om jaarlijks een energieanalyse uit te voeren zodat zichtbaar wordt of het energieverbruik genoeg daalt. Dichterbij doet dat per cluster. Shannon: “Op basis daarvan kan ik de planning bijsturen en eventueel maatregelen eerder uitvoeren.”
Zorg voor een slimme timing om de CO2-uitstoot binnen de organisatie te presenteren. “Dan kan daar tijdens de Zorg voor Energie-campagneweek in oktober aan worden gewerkt!”
Foto’s: Dichterbij
