Met enkel een kleinverbruikaansluiting toch nieuwbouw realiseren en in gebruik nemen: zorgorganisatie Thebe deed het. Er was een wachtlijst van een paar jaar voor de grootverbruikaansluiting voor de nieuwbouw van woonzorgcentrum Jansenhove. Toch kon de bouw niet op zich laten wachten. Thebe keek hoe het project toch gerealiseerd kon worden. Een grote accu was in eerste instantie de oplossing. Achteraf bleek dat ze met een kleinere accu toekunnen en hebben ze dat aangepast.
Thebe Jansenhove
Bij de nieuwbouw van woonzorgcentrum Jansenhove in Baarle-Nassau werd gestreefd naar een toekomstbestendig en duurzaam pand zonder gasaansluiting. Hierbij liep Thebe tegen een knelpunt aan: door transportschaarste in het gebied was er voor de benodigde elektriciteitsaansluiting een wachtlijst van een aantal jaar. Daar konden ze niet op wachten. De nieuwbouw moest namelijk op korte termijn het huidige woonzorgcentrum vervangen. Het nieuwe woonzorgcentrum kwam naast de oudbouw te staan.
| Organisatie | Thebe |
|---|---|
| Branche | Overwegend ouderenzorg |
| Type gebouw(en) | Woonzorgcentrum Jansenhove |
| Omvang | 60 woonunits |
| Type ingreep | Nieuwbouw |
| Bouwjaar | 2024 |
| Jaar van uitvoering | 2024-2025 |
Start bouw zonder grootverbruikaansluiting
De eerste fase van de bouw begon in 2024 zonder grootverbruikaansluiting. Thebe kon enkel gebruik blijven maken van de oude kleinverbruikaansluiting van 3x63A. De eerste fase bestond uit de bouw van het nieuwe woonzorgcentrum, verhuizing van de bewoners, gevolgd door de sloop van het oude gebouw. Na oplevering van deze fase zorgde een batterij aangevuld met een aggregaat in de winter voor voldoende elektriciteit. Het dak werd direct vol gelegd met 170 zonnepanelen om de batterij te voeden. De batterij had een vermogen van 600 kW, een energie-inhoud van 665 kWh en de grootte van een halve zeecontainer. Het huren van de accu kostte € 3.650,- per week met een kortingsmodel dat naarmate de accu langer geplaatst bleef, de huurprijs daalde, tot 60% van de oorspronkelijke prijs na een jaar.
De tweede fase werd voltooid in april 2025. Dit omvatte de bouw van 17 extra woonzorgappartementen en een gasterij met een buurtfunctie. De gehuurde batterij van 600 kW werd in mei 2025 omgewisseld voor een kleinere batterij van 150 kW vermogen en 160 kWh energie-inhoud. Deze accu wordt gehuurd voor € 1.650,- per week. Ook werd de oude kleinverbruikaansluiting (3x63A) op de batterij aangesloten.
Batterijselectie en -specificaties
De grootte van de eerste batterij was gebaseerd op berekeningen van de installateur. Zij berekenden een benodigd vermogen van circa 400 kVA. Het assortiment batterijen was nog beperkt waardoor het vrijwel onmogelijk was een batterij van precies het juiste vermogen te huren: er waren enkele types beschikbaar en daar moest de organisatie uit kiezen. Thebe besloot voor een batterij te kiezen die ruim boven de berekening uit kwam. Zo werd de 600 kW / 665 kWh batterij geselecteerd.
De berekeningen waren daarnaast gebaseerd op een worst-case-scenario met onder andere veel gelijktijdigheid van gasloos douchen. Het tapwater wordt verwarmd met elektrische doorstroomtoestellen. De installateurs hielden er te weinig rekening mee dat het gedrag van bewoners van zorghuizen anders is dan het gedrag van bewoners van appartementen. Zo worden in een zorggebouw bewoners één voor één gedoucht, wat de energievraag verspreidt over een langere periode en minder heftige elektriciteitspieken oplevert.
Anderzijds was in het ontwerp gebruikersgevoelige (en daardoor onvoorspelbare) apparatuur al zoveel mogelijk weggelaten. Zo zijn er bijvoorbeeld geen radiatoren in badkamers. Bewoners zetten deze apparaten doorgaans plotseling maximaal aan. En er is een risico dat ze vervolgens vergeten om de radiatoren weer uit te schakelen. Daarbij zijn ze ook niet nodig om dit gebouw te verwarmen.
Tips voor zorgorganisaties
De tips die hieruit volgen voor zorgorganisaties:
-
- Kijk kritisch naar de inschatting van het benodigd vermogen en specifiek naar de gelijktijdigheid van de processen op de locatie. Kijk welke logica er achter de berekeningen zit.
- Kijk naar de ernst van het probleem wanneer het vermogen tekort zou schieten. Valt dan de stroom uit of ligt er ‘slechts’ een waarschuwingsbrief van de netbeheerder op de stoep? Ga in gesprek met de netbeheerder en de gemeente. Soms is er tijdelijk best wat mogelijk.
Peak shaving
De nieuwe 150 kW batterij wordt ingezet voor peak shaving. Dit is een vorm van energiebeheer die erop gericht is om de pieken in de stroombehoefte te verkleinen of voorkomen. Heel simpel gezegd voorkomt dit dat de stoppen doorslaan. De batterij loopt langzaam leeg als er meer energievraag is dan de netaansluiting kan leveren en laadt op als er minder energievraag is dan de netaansluiting kan leveren. Daarnaast laadt de batterij op wanneer de zonnepanelen meer opwekken dan in het gebouw gebruikt kan worden. Om dit te regelen is er een slimme module geplaatst tussen de batterij en de transformator. Deze module meet hoe vol de batterij zit en of hij wel of niet in moet schakelen.
Daarnaast heeft Thebe de instellingen van de warmtepompen voor de ruimteverwarming aangepast zodat ze eerder opstarten en een minder hoge piek veroorzaken. Zo staan de warmtepompen niet op vol vermogen te draaien op het moment dat ook de warmwatervoorzieningen aanspringen voor de douches.
Leveringszekerheid
De accu’s worden gehuurd bij Bredenoord. Deze verhuurder werd geselecteerd op basis van leveringszekerheid. Deze zekerheid is essentieel voor zorglocaties. Bij falen van de batterij wordt deze binnen 24 uur vervangen. Daarnaast voert de verhuurder regelmatig controles uit en krijgt Thebe automatische meldingen van de batterij als er iets niet in orde is. De batterij is geen enkele keer uitgevallen en heeft het perfect gedaan.
Ook komende nieuwbouw krijgt batterij
Of de batterij gezien wordt als een succes binnen de organisatie? Absoluut, zegt onze contactpersoon bij Thebe. Er zijn drie nieuwbouwlocaties in voorbereiding waarbij wordt uitgegaan van bouw en operatie met batterijen. Waar de accu bij Jansenhove een noodoplossing was, wordt de batterij nu meegenomen in het ontwerp. In gebieden met netcongestie wordt nu vooraf nagedacht over de beperkingen en mogelijke oplossingen. Zo wordt het voor Thebe minder een noodoplossing en meer een goed doordachte ontwerpkeuze. Het enige punt van discussie is nog: gaan ze de accu’s huren of kopen? Maar dat de accu’s er gaan komen, dat staat vast.
Foto’s: Bredenoord
