Zorgorganisatie CuraMare heeft het voormalige woonzorgcomplex Geldershof in Dirksland getransformeerd tot een moderne, energie-efficiënte locatie voor wonen, werken en vergaderen. Het gebouw uit 1986 heeft nu energielabel A++ en het gasverbruik is met ongeveer 90% gereduceerd. Lees in dit praktijkvoorbeeld hoe CuraMare met relatief eenvoudige technieken en zonder grote investeringen een oud gebouw omvormde tot een energie-efficiënt pand.
Zorggebouw wordt woon- en kantoorgebouw
CuraMare levert 24/7 zorg thuis, in het ziekenhuis en op één van de behandel- of woonzorglocaties op Goeree-Overflakkee en westelijk Voorne-Putten. Woonzorgcomplex Geldershof voldeed niet meer en werd vervangen door nieuwbouw elders in Dirksland. De locatie van Geldershof was nog steeds geschikt en vlakbij het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis, een ander onderdeel van CuraMare. De organisatie besloot daarom het casco te behouden en het gebouw te verduurzamen. Het voormalige zorggebouw vervult nu drie functies. Er zijn 50 appartementen voor artsen en studenten, onder andere voor slaapdiensten. Ook zijn er kantoorruimten voor ondersteunende diensten als ICT en HR, en er is een multifunctionele vergaderruimte.
Twintig extra levensjaren
Een belangrijke keuze bij de verduurzaming van Geldershof was het behoud van het bestaande casco. Op technisch vlak werd het gebouw volledig gemoderniseerd. Cees Blokland, senior adviseur en projectleider Vastgoed-Techniek & Duurzaamheid bij CuraMare: “In het begin gingen we uit van een extra levensduur van tien jaar. Maar we wilden deze renovatie ook gebruiken om onze CO2-uitstoot flink te reduceren. Goed isoleren voor een gasloos gebouw bleek onbetaalbaar. Daarom maakten we de keuze voor een hybride verwarmingssysteem. Maar ook dát bleek met een horizon van 10 jaar niet haalbaar. Daarom hebben we de afschrijftermijn verlengd naar 20 jaar. Dat maakte meer oplossingen mogelijk en daardoor een forse CO2-reductie.”
Simpele oplossingen
Cees en collega’s geven de voorkeur aan simpele en bewezenoplossingen. Verder zoeken ze oplossingen met een scherpe prijs over de gehele levensduur. Om dat te bereiken steken ze veel tijd in de projectvoorbereiding. CuraMare heeft het project in een bouwteam met aannemer en installateur uitgewerkt. Cees: “De engineering deden we grotendeels zelf. Mijn ervaring is dat je als opdrachtgever veel zelf moet sturen in een bouwteam met aannemers en installateurs. Gelukkig hebben we als CuraMare veel kennis en ervaring met engineering. We hebben meerdere collega’s met een degelijke technische opleiding en een lange staat van dienst. En we kennen onze gebouwen goed. Daarmee hebben we met dit soort projecten een groot voordeel ten opzichte van zorgorganisaties die dat niet hebben.”
Energiebesparende maatregelen
CuraMare onderzocht hoe de isolatie van het gebouw uit de jaren ‘80 verbeterd kon worden. Cees: “We hebben meerdere onderzoeken laten doen. Spouwmuurisolatie bleek niet mogelijk, vloerisolatie en ook isolatie van het platte dak boven de gangen zouden zich niet terugverdienen. Wél is de Geldershof volledig voorzien van HR++ glas in de bestaande kozijnen. Ook de schuine daken boven de appartementen zijn aangepakt. Op de betonvloer van de (ongebruikte) zolders zijn isolatiedekens (R-waarde 3,15m2K/W) gelegd. De nieuwe verlichting is natuurlijk LED.”
Lucht-water-warmtepomp en ltv-radiatoren
Cees: “Alle ruimtes zijn voorzien van lagetemperatuurradiatoren (ltv). Daartoe zijn ook de leidingen vervangen door leidingen met een grotere diameter. Om de warmte op te wekken hebben we gekozen voor lucht-water-warmtepompen, met een cv-ketel erbij voor de koudste dagen. CuraMare heeft in vrijwel alle gebouwen Warmte Koude Opslag (WKO). In dit gebouw is geen koeling, daarom was WKO met een water-water warmtepomp hier geen goede oplossing. Eerder was er ook geen koeling op de kamers, alleen op de gangen. Daarbij hebben we de isolatie van de schil verbeterd, waardoor de interne warmtelast in de zomer minder zou moeten zijn. Op basis hiervan hebben we besloten op de kamers geen koeling toe te passen.”
Nauwelijks gasverbruik
Er zijn vier warmtepompen (monoblocks) van 25 kW per stuk opgesteld. De cv-ketel heeft een vermogen van 100 kW. Het vermogen is bepaald op basis van een warmteverliesberekening en het oude gasverbruik. Voorheen was er een cv-ketel van 300 kW en was het gasverbruik ruim 65.000 m3. Cees: “In de zeer zachte winter van 2023-2024 was niet meer dan 90 kW verwarmingsvermogen nodig. We gebruikten slechts drie dagen gas, en dat was omdat de warmtepomp toen werd ingeregeld.”
Warm tapwater ook met warmtepomp
Voor het warm tapwater is er een boiler van 1.000 liter. Daarmee kunnen grofweg 50% van de bewoners tegelijk douchen. De boiler wordt verwarmd door een boosterwarmtepomp die water uit de monoblocks gebruikt . “We overwogen elektrische doorstroomverwarmers, want we hebben daar goede ervaringen mee in een ander gebouw. Vanwege de netcongestie konden we ons aansluitvermogen niet verhogen en installatietechnisch werd dit wel een uitdaging. Daarom viel deze oplossing af.” aldus Cees.
Energieverbruik gehalveerd
Het gebouw behaalde energielabel A++. Daarmee voldoet het aan de renovatiestandaard. Het werkelijk energieverbruik (WEii) is 70 kWh/m2 per jaar. Cees: “We hebben echter nog geen koude winter gehad. En het gebouw was nog niet 100% bezet. Ik verwacht uit te komen op 80 tot 90 kWh/m2. Als woonzorglocatie was de WEii ongeveer 230 kWh/m2. Daarna, toen er Oekraïners gehuisvest waren, een functie die meer lijkt op het huidige gebruik, was dat zo’n 170 kWh/m2. Het energieverbruik is dus gehalveerd!”
Energieverbruik kan verder dalen
Met zonnepanelen kan het verbruik verder dalen naar minder dan 60 kWh/m² per jaar. “De zonnepanelen zijn er nog niet omdat onze verzekeraar strenge eisen stelt aan de brandklasse van het dak.” Koken en douchen hebben grote invloed op het verbruik. Er zijn zes appartementen met een keuken met een 4-pits inductiekookplaat. “Ik zie het in het energieverbruik als er een avondje uitgebreid gekookt is. Dat maakt monitoren en sturen op een laag verbruik helaas wel lastig.”
DUMAVA-subsidie voor drie maatregelen
CuraMare kreeg voor de aanpassingen in dit gebouw DUMAVA-subsidie voor drie maatregelen: HR++ glas, hybride warmtepomp met ltv en zonnecollectoren. “Die laatste maatregel hebben we niet uitgevoerd, omdat deze niet rendabel was. Een vacuümbuizen zonneboiler zou wel weer interessant kunnen worden als het salderen wordt afgeschaft.”
